ABD’nin Çin’den ithal edilen mallara uyguladığı yüzde 145’lik gümrük vergisi, dünyanın en büyük ihracat makinelerinden biri olan Çin ekonomisinde ciddi bir sarsıntı yarattı.
Uzmanlar, bu şokun kısa vadede 5,7 milyon, uzun vadede ise 15,8 milyon kişiyi işsiz bırakabileceğini öngörüyor.
KAMUDA ÇALIŞANLARIN 4 KATI
Çin yönetimi ise bu darbeyi yumuşatmak için harekete geçti. 25 Nisan’daki Politbüro toplantısında, etkilenen firmalara daha fazla işsizlik ödeneği sağlanacağı açıklandı. Ancak asıl dikkat çeken çözüm, gig ekonomisi oldu.
Çin’de serbest çalışanlardan oluşan gig ekonomisi, 200 milyon kişiyi kapsıyor ve bu sayı kamu kuruluşlarında çalışan 54 milyon kişiyi açık ara geride bırakıyor.
Teslimat ve araç çağırma hizmetleri bu sistemin omurgasını oluşturuyor. Meituan adlı teslimat firması tek başına yılda 11 milyar dolar ödeme yaptığı 7,5 milyon kuryeye sahip.
Çin hükümeti artık bu sektörü sadece desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda onu bir sosyal güvenlik ağına dönüştürmek istiyor.
Öte yandan, teknolojik gelişmeler bu sektörün geleceği için yeni riskler yaratıyor. Meituan, otonom araçlar ve dronlarla teslimat yapmaya başladı bile. Bu da insan gücüne olan ihtiyacı azaltabilir.
Ancak uzmanlara göre, Çin’in gig ekonomisi bugün için bir tampon görevi görüyor. Ticaret savaşının ortasında yönünü hızla değiştiren Çin, düşük teknolojiyle de olsa milyonlarca insanı istihdamda tutarak sistemi ayakta tutmaya çalışıyor. Fakat uzun vadede bu modelin sürdürülebilirliği belirsizliğini koruyor.
GİG EKONOMİSİ NEDİR?
Gig ekonomisi, kısa süreli, esnek ve genellikle proje ya da görev bazlı işler üzerine kurulu bir iş modelidir. Bu sistemde çalışanlar genellikle bağımsız çalışan ya da freelance (serbest çalışan) statüsündedir.
Geleneksel tam zamanlı işlerin aksine, çalışanlar işverenle uzun vadeli bir sözleşme yapmadan, ihtiyaç oldukça hizmet sunar.
Gig ekonomisine örnek işler:
• Yemek ve paket teslimatı
• Araç çağırma hizmetleri
• Serbest grafik tasarım, yazılım, metin yazarlığı gibi online freelance işler
• Gündelik temizlik, çocuk bakımı, bakım-onarım hizmetleri
