Hammaddede ithalata bağımlı olan Avrupa’da yeni bir madencilik alanı ortaya çıktı. Avrupa Birliği, (AB) son dönemde hammadde ithalatına olan bağımlılığı azaltmak için bir yandan madenciliğe yatırım teşvikleri sağlarken, diğer yandan da “dönüşüm ekonomisi” olarak nitelenen yatırımları güçlendirerek bir dizi girişimde bulunuyor. Avrupa Çevre Ajansı’nın etkili olduğu projede madencilik için yeni arama sahaları evlerin çekmece ve dolaplarıyla şehir çöplükleri olacak.
700 MİLYON ESKİ TELEFON
Evlerde saklanan ya da çöplüklere gönderiler telefonlarla, diğer benzer dijital aletlerde az miktarda lityum, kobalt ve nadir toprak elementleri bulunuyor. Avrupa genelindeki evlerde yaklaşık 700 milyon eski telefon olduğu tahmin ediliyor. Avrupa Çevre Ajansı “kentsel madencilik” olarak bilinen madencilik türünün, karasal kaynakların sömürüldüğü “birincil” madenciliğin aksine, söz konusu dijital aletlerde nadir elementleri bulmayı içeriyor.
AB İTHALATA BAĞIMLI
Avrupa’daki bu çalışmaları AB’nin yeşil dönüşüm kararları tetikliyor. Yeşil ve dijital teknolojiler için olmazsa olmaz olan hammaddelerin tedarik zincirlerinin güvenliğini artık ön plana çıkıyor. Avrupa Komisyonu kararları bu çalışmaları “kritik” ve “stratejik” olarak sınıflandırırken, değerli toprak elementlerinin yüzde 90’ının Avrupa dışından ithal ediliyor olması bir handikap olarak değerlendiriliyor.
ELEKTRONİK HAZİNESİ
AB verilerine göre, AB’de kullanılan değerli toprak minerallerinin yaklaşık yüzde 1’i geri dönüşümden geliyor. 2024 yılında çıkarılan Kritik Hammaddeler Yasası’nda bu oranın 2030 yılına kadar yüzde 25’e çıkarılması hedefi konuldu. AB’de bu alanda yapılan yeni düzenlemelere göre her üye ülkede ilgili kuruluşların elektronik atıkları toplamak ve kıtadaki 2.700 arıtma tesisine ulaştırmak gibi yeni sorumlulukları olacak. Başta Asya ülkeleri olmak üzere dünyanın farklı noktalarından değerli toprak minerali ihtiyacını karşılayan Avrupa’nın artan talebini geri dönüşüm tesislerinden karşılaması için hazırlıklar yapılıyor. Ancak bunun engeller de var. Avrupa Çevre Ajansı’na dayanılarak hazırlanan raporlarda her Avrupa ailesinde ortalama 74 elektronik cihaz bulunduğu vurgulanırken bunlardan 13’ünün kullanılmadığı halde evlerde biriktirildiği ifade ediliyor.
SERA GAZI TEDBİRİ
Avrupa Komisyonu’ndan bu konuda verilen bilgilerde ise atık konusunda 2026 yılında kapsamlı bir yasa çalışması yapılacak. AB’deki toplam atık ağırlığının yüzde 40’ını oluşturulan beton, alüminyum, çelik ve cam gibi geleneksel hammaddelerde dışa bağımlılığın en aza indirilmesi sağlanacak. Geri dönüşümde sera gazı oranları belirleşici olacak. Uzmanlara göre, elektronik cihazların yeniden kullanımı ve onarımı kadar bina yenilemenin de, çevreye etki açısından yıkımdan daha iyi bir çözüm olacağı ifade ediliyor.
Avrupa Çevre Ajansı’na göre, mevcut AB yapı stokunda emisyon çok büyük oranda yapı malzemelerinden kaynaklanıyor. Hep yapılarda hem de dijital aletlerde geri dönüşüm ile yenileme yaklaşımlarının, somut sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yardımcı olacağı bütün raporlarda vurgulanıyor.
Kaynak: Web Özel
