ABD’nin Illinois eyaletinde hizmet vermekte olan Urbana-Champaign Üniversitesi ile Washington Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren bilim insanları, son dönemlerde hayatımızın ayrılmaz bir parçası hâline gelen yapay zekâyı kullanarak etkileyici bir işe imza attılar. Yapılan çalışma ile yapay zekâ, laboratuvar ortamında sıfırdan sentetik enzim üretilmesini sağladı.
Yapılan çalışmanın tek önemli yanı, yapay zekâdan yardım alarak sentetik enzim üretilmesi değildi. Araştırmacılar, ürettikleri enzimleri bir dizi biyolojik ve kimyasal reaksiyon üzerinde test ettiler. Yapılan test, sentetik enzimlerin gerçekten de olması gibi çalıştıklarını gözler önüne serdi. Hem de daha önce üretilen enzimlere kıyasla önemli derecede performans artışı vardı.
Peki bu nasıl mümkün oldu?
Bilim insanları, yapay zekâ ile sıfırdan enzim üretmek için “RFdiffusion” isimli bir modelden yardım aldılar. Bu model, enzimlerin aktif bölge konformasyonlarını tahmin edebilen PLACER isimli bir makine öğrenimi sistemi ile eğitildi. İşte bu eğitimler sonucunda yapay zekâ, enzimlerin protein omurgasını, amino asit yapısını ve molekül yapısını inceledikten sonra tahminler üzerinden yeni enzim sentezlemeyi başardı.
Yapılan çalışmanın enzim mühendisliği için önemli bir dönüm noktası olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü araştırmanın ortak yazarlarından Huimin Zhao, herhangi bir reaksiyon için faydalı olabilecek herhangi bir enzimin, geliştirilen teknik ile sentetik olarak üretilebileceğinin gösterilmiş olduğunu söyledi. Bakalım bu çalışma, bilim insanlarının başka hangi keşiflere ulaşmalarını sağlayacak.
